Mùa xuân năm
1931, từ ngày 20 đến ngày 26/3, tại Hội nghị Ban chấp hành Trung ương
Đảng lần thứ 2, Trung ương Đảng đã giành một phần quan trọng trong
chương trình làm việc để bàn về công tác thanh niên và đi đến những
quyết định có ý nghĩa đặc biệt, như các cấp ủy Đảng từ Trung ương đến
địa phương phải cử ngay các ủy viên của Đảng phụ trách công tác Đoàn.
Trước sự phát triển lớn
mạnh của Đoàn trên cả 3 miền Bắc, Trung, Nam, ở nước ta xuất hiện nhiều
tổ chức Đoàn cơ sở với khoảng 1.500 đoàn viên và một số địa phương đã
hình thành tổ chức Đoàn từ xã, huyện đến cơ sở. Sự phát triển lớn mạnh
của Đoàn đã đáp ứng kịp thời những đòi hỏi cấp bách của phong trào
thanh niên nước ta. Đó là sự vận động khách quan phù hợp với cách mạng
nước ta; đồng thời, phản ánh công lao trời biển của Đảng, của Chủ tịch
Hồ Chí Minh vô cùng kính yêu - Người đã sáng lập và rèn luyện tổ chức
Đoàn. Được Bộ Chính trị Ban chấp hành Trung ương Đảng và Bác Hồ cho
phép, theo đề nghị của Trung ương Đoàn thanh niên Lao động Việt Nam,
Đại hội toàn quốc lần thứ 3 họp từ ngày 22 - 25/3/1961 đã quyết định
lấy ngày 26/3/1931 (một ngày trong thời gian cuối của Hội nghị Trung
ương Đảng lần thứ 2, dành để bàn bạc và quyết định những vấn đề rất
quan trọng đối với công tác thanh niên) làm ngày thành lập Đoàn hàng
năm. Ngày 26/3 trở thành ngày vẻ vang của tuổi trẻ Việt Nam, của Đoàn
Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh quang vinh.
Từ ngày 26/3/1931 đến nay, để phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ của từng thời kỳ cách mạng, Đoàn đã đổi tên nhiều lần:
Từ 1931 - 1936: Đoàn TNCS Việt Nam, Đoàn TNCS Đông Dương
Từ 1937 - 1939: Đoàn Thanh niên Dân chủ Đông Dương
Từ 11/1939 - 1941: Đoàn Thanh niên phản đế Đông Dương
Từ 5/1941 - 1956: Đoàn Thanh niên cứu quốc Việt Nam
Từ 25/10/1956 - 1970: Đoàn Thanh niên Lao động Việt Nam
Từ 2/1970 - 11/1976: Đoàn Thanh niên lao động Hồ Chí Minh
Từ 12/1976 đến nay: Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh
Những thế hệ thanh niên
kế tiếp nhau đã chiến đấu anh dũng vì độc lập tự do của Tổ Quốc, vì chủ
nghĩa xã hội đã liên tiếp lập nên những chiến công xuất sắc và trưởng
thành vượt bậc.